لبنیات
لبنیات به آن دسته از مواد غذایی گفته میشود که بر پایه شیر هستند. معمولاً ماده اولیه تولید انواع لبنیات، شیر گاو است. اما گاهی از شیر سایر پستانداران همچون بز، گوسفند، گاومیش، و …استفاده میشود.انواع مواد لبنی شامل: شیر ، کره ، پنیر ، دوغ ، کشک ، ماست و ... می باشند.
شیر
شیر مایعی خوراکی است که از آن برای تهیه لبنیات همچون خامه، کره، ماست، پنیر، کشک، شیر خشک و بسیاری فراوردههای دیگر استفاده میشود.
کره
کره در اصل نوعی چربی است که از خامهٔ شیر یا دوغ گرفته میشود. کره، نوعی چربی ناگداخته (گرم نشده) است. کرهای که از خامه تهیه میشود، متمایل به رنگ زرد و کرهای که از دوغ تهیه میشود، متمایل به رنگ سفید است.
پنیر
پنیر یکی از گونههای لبنیات است که بهطور گستردهای در صدها نوع مختلف، از شیر تهیه میشود. پنیر را از دلمهشدن شیر، معمولاً شیر گاو، گاومیش، شتر، بز و گوسفند تهیه میکنند.
دوغ
دوغ در گذشته یکی از فراوردههای جانبی کره محسوب میشد. برای تهیهٔ آن، ابتدا ماست پرچرب را با آب رقیق میکردند، سپس با استفاده از مشک، چربی آن جدا شده و باقیمانده بهعنوان دوغ مصرف میشد. امروزه با تغییر در روند تولید کره به لحاظ تکنولوژی، روش تولید دوغ نیز بهعنوان نوشیدنی تخمیری شیری تغییر یافتهاست. تولید صنعتی دوغ بدون گاز و دوغ گازدار در ایران سابقهای بیش از چهل سال دارد و با توجه به نحوه تولید این فراورده، میتوان آن را به انواع زیر تقسیم کرد: دوغ، دوغ گازدار، دوغ حرارت دیده بدون گاز، دوغ حرارت دیده گازدار.
کشک
کشک از خشک کردن ماست چکیده و محلی بدست می اید. کشک در آسیا بخصوص در افغانستان ودیگر کشورهای همسایه ارزش بالایی دارد. کشک در گونه و رنگهای مختلف وجود دارد.
ماست
ماست،یکی از گونههای لبنیات است که از تخمیر شیر حاصل میشود.از هر نوع شیری برای تهیه ماست میتوان استفاده نمود، اما ماستهای امروزی را اغلب از شیر گاو و گوسفند تهیه میکنند